Enflasyon nedir?
Genellikle aybaşına ve sonuna doğru duyduğumuz bir
kavram olan “Enflasyon”, fiyatlar genel seviyesinin artış hızıdır. Fiyatlar
genel düzeyinin artması, üretici ve tüketicilerin daha fazla harcama yaparak
istedikleri ürün ve servise ulaşmasına neden olmaktadır. Genellikle çift
rakamlı bir enflasyon oranı kötü olarak algılanır (Yüzde 10 ve üstü). Tek
haneli bir enflasyon ise büyümekte olan bir ekonomi için olağan görünür. İki
tip enflasyon vardır, talep yönlü enflasyon ve maliyet yönlü enflasyon. Talep
yönlü enflasyon, tüketici talebinin yüksek olduğu ve üretici arz’ ının bu
talebi karşılayamadığı durumlarda piyasada kıt hale gelmeye başlayan ürün ve
servislerin fiyatının artmasıdır. Diğer bir senaryo ise, üreticilerin, gelen yüksek
talebe karşın, arz’ ı bilinçli olarak karşılamadığı ve sattıkları ürünlere
fiyat artışı uygulamalarıdır. Diğer enflasyon türü olan maliyet yönlü enflasyon
ise, üreticilerin girdi fiyatlarının artışına paralel olarak, ürünlerin
fiyatlarını arttırmalarıdır. Örneğin petrol fiyatlarında yaşanacak bir artış
doğrudan üreticinin maliyetlerini etkileyecek ve fiyatlarda bir yükselmeye
neden olacaktır. Maliyet yönlü enflasyonu önlemek için üreticiler girdi
fiyatlarını sabitleyici finansal enstrümanlara yatırım yapabilir ve kendilerini
bu riskten koruyabilir. Böylece girdi maliyetlerindeki artışı tüketici
fiyatlarına yansıtmayabilirler.
ÜFE, Üretici Fiyat Endeksi’ dir, yani üreticilerin
ürettiklerinin fiyat artışını gösterir. TÜFE ise Tüketici Fiyat Endeksi’ dir,
bu da tüketicilerin elde ettiği ürün ve servislerin fiyatının artmasıdır. ÜFE,
TÜFE yi etkiler .Her ay sonu veya başında TÜFE ve ÜFE açıklanır. Ülkede fiyat
istikrarını sağlamak Merkez Bankaları’ nın görevidir. Her sene başında uzun
vadeli ekonomik programlarda Merkez Bankaları hedef enflasyon oranını belirler
ve bu hedeflere ulaşmaya çalışır.
Enflasyonun, kişisel gelirin azalmasına doğrudan bir etkisi
vardır. Bireyin harcamaları artar ve gelirin büyük bir kısmını enflasyon
kaynaklı artışlar için harcar. Açıklanan enflasyon verilerinde, enflasyonun
azaldığına veya arttığına dair bilgiler alırsınız. Enflasyon oranı bir önceki
aya göre azaldı deniyor ise, fiyatların artış hızının bir önceki ay’a göre daha
yavaş olduğu kastedilmek istenmektedir. Tam tersine durumda, enflasyon bir
önceki aya göre artış gösterdi deniyor ise, fiyatların artış hızının bir önceki
aya göre daha hızlı olduğu kastedilmektedir. Bir ekonomide fiyatlar genel
seviyesinin azalması için negatif yönlü bir enflasyon rakamının gelmesi
beklenmelidir. Negatif oranlı bir enflasyon fiyat artış hızının negatif yöne
doğru kaydığının bir göstergesidir ve fiyatlar genel seviyesinin azaldığına
dair bir işarettir. Fiyat istikrarını sağlama görevini yapan Merkez Bankaları,
enflasyonu kontrol altına almak için birçok para politikası aracı kullanır. Bu
araçlardan en önemlisi faiz’ dir. Merkez Bankaları, faiz oranlarında
değişikliğe giderek enflasyonu kontrol altına almaya çalışırlar. Burada kontrol
altına alınabilecek enflasyon talep yönlü enflasyondur. Maliyet yönlü enflasyon
daha çok yurt dışı kaynaklı olduğunda kontrol edilebilir durumda değildir.
Merkez Bankaları piyasadaki faiz oranlarını para politikası araçları ile
arttırır veya azaltır. Enflasyon’un yüksek olduğu bir ekonomide faiz
oranlarında bir artışa gidilir, tam tersi durumda ise faiz oranları azaltılır.
Faiz, para’ nın fiyatıdır. Bireyler ve kurumlar faiz oranlarına göre
harcamalarını ayarlar. Yüksek faiz, harcamaların kısılmasına ve faiz yatırımına
yönlendirilmesine neden olur. Bu durum da harcama talebinin azalmasına ve
enflasyonun düşmesine sebep olur. Aşırı talebin olmadığı ve durgunluk yaşanan
bir ekonomide is Merkez Bankaları faiz azaltımına gider ve harcamaların
arttırılması ile ekonomiyi canlandırmaya çalışır. Ekonomik canlanma, ekonomik
büyüme anlamına gelir ve başta tüketim harcamaları olmak üzere, net ihracat ve
yatırımlar tarafından etkilenir. Büyüme’ nin yaşandığı bir ekonomide
enflasyonun olması normaldir. Yüksek talep sonucunda, üreticilerin arzı
yükseltmek amacı ile yaptıkları yatırımlar ve bu yatırımlar sonucu ham madde ve
diğer kaynaklara olan taleplerinin artması yine bahsettiğim gibi maliyet yönlü
bir enflasyona sebep olmaktadır.
----------------------------------------------------------------------
Burada yer alan bilgiler bilgilendirme amacı ile hazırlanmıştır. Yatırım Danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak Yatırım Danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Herhangi bir yatırım aracının alım-satım önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
Burada yer alan fiyatlar, veriler ve bilgilerin tam ve doğru olduğu garanti edilemez; içerik, haber verilmeksizin değiştirilebilir. Tüm veriler, güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynakların kullanılması nedeni ile ortaya çıkabilecek hatalardan sorumluluk kabul edilmemektedir.
---------------------------------------------------------------------
