Türkiyede Enflasyon'un Sebebi Nedir?

Türkiye ekonomisinde bir enflasyon problemi olduğunu hepimiz biliyoruz. Fiyatların genel seviyesinin sürekli artış göstermesi anlamına gelen enflasyon için Merkez Bankası’nın elindeki araçlarını kullandığından bahsetmiştim. Bu yazımda enflasyona neyin sebep olduğundan bahsedeceğim.

Türkiye’de enflasyonun temel nedeni döviz fiyatlarındaki artıştır. Buna maliyet yönlü enflasyon diyoruz. Döviz kurları artınca, girdi maliyetleri artıyor ve enflasyon yükseliyor. Açık ve net bir şekilde faiz artışı enflasyonu düşürür, peki bu nasıl olur?

Faiz artışı ülkeye sıcak para girişini artırır. Sıcak para girişi, yabancı yatırımcının elindeki doları satıp, Türk lirası alması ve bu parayı faiz getirisi olan yatırım araçlarına yönlendirmesi demektir. Yüksek faiz sıcak para girişini teşvik eder, aynı zamanda da ülkenin cari açığının yani dış ülkelere olan borcunun finansmanını sağlar. Sıcak para girişi sonucunda artan döviz arzı ile döviz değer kaybeder ve TL değer kazanmaya başlar.

Gündemdeki diğer konu da faiz artışının enflasyonu artırıcı bir etkisinin olup olmadığı. Evet, faiz artışı kredi maliyetlerini artırarak, kredi alan tarafın borçlanma maliyetini artırır. Yüksek faizli ekonomilerde bankalar, üretim sektöründeki şirketlere yüksek faiz ile kredi verirler ve şirketler de bu borçlanma maliyetini fiyatlara artış yönünde yansıtır.

Diğer taraftan yüksek faizin doğrudan yatırımları engelleyici bir etkisi de vardır. Almanya’dan bir şirketin Türkiye’ye gelip bir fabrika kurması doğrudan yatırımdır. Bu yatırımı kredi ile yapacağından, yüksek faiz ile borçlanmak istemez ve yatırım maliyetlerini düşürmek için başka ülkeleri tercih eder. Bir ülkeye yapılan doğrudan yatırım önemlidir çünkü kişi başına düşen milli gelirin artışı için önemli bir faktördür.

Dolaylı yatırım ise yukarıda bahsettiğim sıcak para girişidir. Sıcak para hem döviz kurlarını düşük tutarak enflasyonu dengeler hem de cari açığın sürdürülebilmesini sağlar.

Sonuç olarak, faizdeki bir artış veya azalışın ekonomideki birçok dinamiğe etkisi var. Faizi iyi yönetmek gerekiyor.